Co to jest weksel i jak działa?
Weksel ma formę papieru wartościowego. Jego zasady określa Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe (Dz.U. 1936 nr 37 poz. 282). Istnieją różne typy weksli, które instytucje finansowe mogą wykorzystywać jako ochronę umowy zawartej między jej stronami. Zabezpieczenie wekslowe jest stosowane także w leasingu i zobowiązaniach biznesowych.
Z artykułu dowiesz się:
- czym jest weksel,
- jakie są rodzaje zabezpieczeń wekslowych,
- co musi zawierać zabezpieczenie wekslowe,
- co to jest awal,
- w jaki sposób działa weksel in blanco,
- czy weksle są zawsze wymagane przez leasingodawców,
- jakie inne formy zabezpieczenia stosują instytucje finansowe.
Weksel – co to jest?
Weksle są zabezpieczeniem wykorzystywanym przy umowie leasingu, kredytu lub pożyczki. Instytucje finansowe stosują je jako formę ochrony przed nieterminową spłatą należności, np. raty leasingowej. Można się z nimi spotkać zarówno w przypadku umów podpisywanych z klientami biznesowymi, jak i prywatnymi.
Choć na pierwszy rzut oka zabezpieczenie wekslowe jest udogodnieniem jedynie dla podmiotu udzielającego finansowania, w rzeczywistości dodatkowo gwarantuje ochronę drugiej stronie umowy. Weksel jednocześnie pozwala ułatwić odzyskanie zaległości przez wierzyciela i jest zapewnieniem dla leasingobiorcy/kredytobiorcy, że w razie problemów ze spłatą będzie zobowiązany do uregulowania tej kwoty, którą wpisano w dokumencie (wyjątkiem jest odmiana in blanco bez deklaracji lub porozumienia – tę kwestię wyjaśniamy w dalszej części artykułu).
Jak każde zabezpieczenie finansowania, weksel może być elementem ułatwiającym jego uzyskanie. Pełni też dodatkowe funkcje, wykorzystuje się go jako zastępczą formę pieniądza w celu zapłaty za różne towary i usługi. Niekiedy zabezpieczenie wekslowe stwarza wierzycielowi (np. osobie prywatnej) możliwość jego zamiany na wskazaną w nim kwotę w banku, pomniejszoną o odsetki dyskontowe. Taki zabieg jest określany jako dyskontowanie weksli.
Planujesz skorzystanie z leasingu? Oblicz ratę w kalkulatorze leasingowym >>>
Rodzaje zabezpieczeń wekslowych
Istnieją dwa główne rodzaje tej formy zabezpieczenia umów. Pierwszą z nich jest weksel własny (inaczej: sola), gdzie dłużnik jest wystawcą (trasatem) dokumentu. Samym wystawcą mogą być osoby fizyczne, podmioty gospodarcze oraz spółki cywilne.
Drugą stanowi weksel trasowany (nazywany też ciągnionym lub przekazanym). W tym przypadku wystawcą (trasatem) jest wierzyciel (firma leasingowa, bank, pożyczkodawca). Zabezpieczenie wekslowe trasowane polega na zobowiązaniu osoby trzeciej, czyli remitenta (może nim być sam dłużnik, ale też inna wskazana osoba).
Jakie elementy musi zawierać weksel?
Choć weksle mogą być sporządzone nawet na zwykłej kartce papieru, bez poświadczenia notariusza (do 2007 roku obowiązywały urzędowe blankiety wekslowe jako wzór), każdy musi zawierać określone elementy wskazane w Ustawie z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe. Są nimi:
-
nazwa „weksel” widoczna w tekście dokumentu i w języku, w którym wystawiono dokument;
-
polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej kwoty;
-
nazwisko osoby zobowiązanej do zapłaty;
-
oznaczenie miejsca i terminu płatności;
-
nazwisko osoby, na rzecz (lub zlecenie) której dłużnik (trasat) musi dokonać zapłaty;
-
oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla;
-
podpis wystawcy dokumentu.
Zabezpieczenie wekslowe może zawierać dodatkowe informacje, zwane klauzulami wekslowymi:
-
klauzule obojętne, przewidujące naliczanie odsetek od sumy wekslowej (nie są określone w Prawie wekslowym);
-
klauzule zakazane, których umieszczenie powoduje, że weksel jest nieważny. Mogą też określać, po spełnieniu jakich warunków weksel jest podstawą do odzyskania długu;
-
klauzule pozawekslowe które określają np. walutę zapłaty;
-
klauzule skuteczne, m.in. zakazujące dalszego zbywania weksla;
Warto jednak zaznaczyć, że jeśli weksel nie ma oznaczonego terminu płatności, uznaje się go jako płatnego za okazaniem. W przypadku braku wskazania miejsca, za miejsce płatności domyślnie będzie nim miejsce zamieszkania trasata (dłużnika).
Poręczenie wekslowe (awal) – na czym polega?
O poręczeniu wekslowym można mówić, kiedy dłużnik wskazuje poręczyciela (żyranta), który przejmie odpowiedzialność w razie braku wywiązania się ze zobowiązań wynikających z zabezpieczenia wekslowego. Warto wiedzieć, że awal na wekslu będzie obowiązywał nawet wtedy, gdy dana wierzytelność przestanie być ważna. Wyjątkiem jest wada formalna poręczenia.
Awal jest możliwy dla wszystkich rodzajów weksli: własnych, trasowanych oraz in blanco. Żyrantem (poręczycielem) może być każdy podmiot posiadający zdolność do czynności prawnych. Poręczenie wekslowe obejmuje całą sumę na wekslu lub jej część.
Weksel in blanco
Zabezpieczenie wekslowe in blanco (niezupełne) to weksel bez jednego lub kilku elementów wyróżnionych w Ustawie. Najczęściej wystawca nie wpisuje określonej kwoty, którą dłużnik zobowiązuje się uregulować.
In blanco stosuje się np. w sytuacji, gdy przed rozpoczęciem finansowania trudno dokładnie ustalić sumę wekslową. Warunki uzupełnienia brakujących elementów reguluje deklaracja wekslowa. Dopiero w momencie wprowadzenia wszystkich danych danych weksel staje się ważny. Jeśli strony umowy wybrały porozumienie wekslowe, to warto, aby było ujęte na piśmie (ponieważ może mieć charakter ustny, co jest niepotrzebnym stwarzaniem ryzyka).
Bez sporządzonych załączników do weksla in blanco istnieje możliwość, że np. po jego zbyciu nowy wierzyciel może dopuścić się nadużycia. Z tego samego powodu warto jednocześnie użyć klauzuli skutecznej (zapłata „na rzecz”, a nie „na zlecenie”).
Leasing a weksel
Firmy leasingowe, tak jak instytucje bankowe i pozabankowe, mogą niekiedy wymagać zabezpieczenia finansowania, bez względu na rodzaje leasingu. Wykorzystują w tym celu także weksle. To, czy będzie on obowiązkowy, zależy już od polityki danego leasingodawcy czy sytuacji podmiotu ubiegającego się o finansowanie, wartości przedmiotu umowy i wielu innych czynników.
Jeśli przedsiębiorca lub osoba prywatna ma dobrą zdolność kredytową, nie posiada negatywnych wpisów w rejestrze BIK i chce sfinansować popularny środek trwały, np. samochód osobowy, weksel nie musi być obligatoryjny.
Inne formy zabezpieczenia zobowiązań finansowych
Instytucje finansowe stosują – oprócz weksli i poręczeń wekslowych – inne rodzaje zabezpieczenia. Można je podzielić na dwa rodzaje:
-
osobiste – np. poręczenie, gwarancja bankowa, cesja wierzytelności, przejęcie długu;
-
rzeczowe – np. zastaw, hipoteka, kaucja, ubezpieczenie pożyczki i kredytu, przewłaszczenie na zabezpieczenie czy blokada środków na rachunku bankowym (w przypadku banków).
Forma stosowanych zabezpieczeń jest zależna m.in. od rodzaju finansowania. Jaskrawym tego przykładem są kredyty hipoteczne, gdzie ochronę dla instytucji finansowych stanowi hipoteka. Niekiedy istnieje możliwość wybrania formy zabezpieczenia (jeśli jest wymagane) lub jej negocjowania.
Może Cię zainteresować: Zastaw rejestrowy – co to jest i czy ma znaczenie dla leasingu?
Tagi: finansowanie, prawo
Data publikacji: 15/09/2021
Czy pytanie okazało się pomocne?
Ile kosztuje u nas leasing lub kredyt?
Szybko policz ratę leasingu lub
kredytu dla siebie?
Szukasz samochodu?
Pomożemy znaleźć najlepsze
auto dla ciebie!
Zamów kontakt
Sprawdź jak szybko oddzwonimy.
Referencje
Nowości
Firmy leasingowe prestrzegają przed oszustami
Wyniki branży leasingowej w 2021 roku
Rejestracje samochodów osobowych w Europie w 2021
Dodaj komentarz
Komentarze
Ta strona nie została jeszcze skomentowana